Makrela

Makrela (Scomber spp.)

Makrela (Scomber spp.) – ryba pelagiczna( pelagiczne – ryby, których tryb życia nie jest związany ze stałym podłożem) występująca we wszystkich wodach Ziemi oprócz Arktyki i Antarktydy.

Makrela atlantycka (Scomber scombrus)

Budowa zewnętrzna:
Wydłużone, wrzecionowate ciało o spiczastym pysku i szerokim otworze gębowym.

Duże oczy z przezroczystą powieką tłuszczową (wolna, pionowa szczelina ponad źrenicą). Kość szczękowa górna mocno zrośnięta z kością przedszczękową. Szczęki pokryte małymi, szczątkowatymi zębami. Łuski bardzo małe, brak piersiowego pancerza ("gorsetu"). Dwie, daleko odsunięta od siebie, płetwy grzbietowe. Za drugą płetwą grzbietową znajduje się 5 maleńkich płetewek. Trzon ogonowy smukły, bez kila. Brak pęcherza pławnego. Ubarwienie grzbietu mieniące się zielono lub niebiesko, strona brzuszna białosrebrzysta. Na grzbiecie nieregularnie ułożone w żebrowaty wzór ciemne paski, zachodzące również na boki ciała.

Maksymalna długość 50 cm

Występowanie:
Północny Atlantyk, na wschodzie od północnej Norwegii i Islandii do Zachodniej Afryki i Wysp Azorskich; Morze Północne, zachodni Bałtyk; Morze Śródziemne i Morze Czarne.

Tryb życia:
Silna, szybko płynąca ryba pelagiczna, podejmująca dużymi stadami wędrówki, często tuż pod powierzchnią wody. W miesiącach zimowych przemieszcza się w jej głębsze partie, gdzie zatrzymuje się w pobliżu dna i przestaje przyjmować pokarm. Tarło od marca do kwietnia (Morze Śródziemne), względnie od czerwca do lipca (wschodni Skagerrak i Kattegat). Ikra składana jest w pobliżu powierzchni wody; jaja (0,9–1,4 mm) unoszą się pelagicznie. Na samicę przypada od 200000 do 450000 jaj. Po około 6 dniach wylęgają się z nich larwy o długości 3,5–4,2 mm. Aż do jesieni młode ryby pozostają w przybrzeżnych wodach.
Dojrzałość płciową uzyskują w końcu 2–3 roku życia przy długości około 30 cm.
Dożywają wieku około 20 lat.

Odżywianie:
Skorupiaki, pelagiczne ślimaki, wylęg ryb; po tarle małe, stadne ryby.

Systematyka

Domena:   eukarioty
Królestwo:   zwierzęta
Typ:   strunowce
Podtyp:   kręgowce
Gromada:   promieniopłetwe
Rząd:   okoniokształtne
Rodzina:   makrelowate
Rodzaj:   makrela

Nazwa systematyczna:
Scomber

Cechy charakterystyczne budowy ciała:
ciało wąskie, cylindryczne
duży otwór gębowy z małymi, stożkowatymi zębami
łuski niezwykle małe, jeśli w ogóle występują
linia boczna nie jest widoczna.

Makrela osiąga ona do 60 cm i masę ciała do 1,6 kg .

Gatunki

Scomber australasicus – makrela australijska
Scomber colias – makrela kolias
Scomber japonicus – makrela japońska
Scomber scombrus – makrela atlantycka ( najczęściej sprzedawana w Polsce)
Scomber maculatus – makrela hiszpańska
Scomber regalis – makrela królewska

Zasięg występowania:
Morza i oceany strefy tropikalnej, subtropikalnej i umiarkowanej. Ta najpopularniejsza w Polsce pochodzi z łowisk akwenu północno–wschodniego Atlantyku (wraz z Morzem Północnym). Makrele trafiające do Polski odławiają głównie statki holenderskie, szkockie, irlandzkie, norweskie i duńskie.

Mięso makreli:
Makrela należy do ryb tłustych, o bardzo smacznym mięsie. Jest wartościowym surowcem wykorzystywanym w przetwórstwie. Latem po tarle jej mięso jest bardzo chude (ok. 3% tłuszczu), jesienią mięso staje się bardziej wartościowe, osiągając 30% tłuszczu, bogatego w kwasy tłuszczowe omega–3, witaminy D i B12. Makrela jest używana głownie jako surowiec do wędzenia (tusze, kipers, a'la pizza ) i do produkcji konserw (w pomidorach, w oleju, jako sałatki), a ostatnio do smażenia i grillowania. Jest najczęściej kupowaną rybą wędzoną w Polsce.