Rekiny

Rekiny (fr. requin)

Rekiny (fr. requin) – ogólna nazwa grupy gatunków, rodzajów, a nawet rodzin drapieżnych ryb chrzęstnoszkieletowych z podgromady spodoustych, charakteryzujących się opływowym, wrzecionowatym tułowiem, heterocerkalną ( niesymetryczna, górny płat większy od dolnego, ostatnie kręgi uniesione w stronę górnego płata, jest cechą ryb najstarszych filogenetycznie spodouste, jesiotrowate) płetwą ogonową, 5–7 otworami skrzelowymi umiejscowionymi tuż za głową oraz bardzo ostrymi zębami. Wiele gatunków jest poławianych dla mięsa, skór i tranu. Niektóre są niebezpieczne dla ludzi ze względu na możliwość pogryzienia – nawet śmiertelnego.

Systematyka

Domena:   eukarioty
Królestwo:   zwierzęta
Typ:   strunowce
Podtyp:   kręgowce
Gromada:   ryby chrzęstnoszkieletowe
Podgromada:   spodouste

Dawniej rekiny były klasyfikowane jako odrębny rząd
lub nadrząd (Squaliformes, Compagno, 1973) ryb spodoustych.

Występowanie:
Zasiedlają morza tropikalne i subtropikalne, nieliczne także wody arktyczne (rekin polarny), wiele wnika do wód śródlądowych.

Charakterystyka:
Rekiny osiągają długość od 15 cm do 18 metrów ( rekin wielorybi), a masę ciała nawet do 12 ton.

Najgroźniejsze gatunki, np. żarłacz biały czy tygrysi posiadają ostre i spiczaste zęby, ułożone w szeregi, stopniowo zużywane i zastępowane nowymi. Inne gatunki mogą mieć również postrzępiony brzeg zębów. Ich szkielet zbudowany jest z chrząstki. Nie posiadają pęcherza pławnego i gdyby przestały pływać, opadłyby na dno.

Mają największe mózgi wśród ryb i dysponują zmysłami: wzroku, węchu, słuchu, smaku, dotyku, linii bocznej (wyczuwanie drobnych przemieszczeń wody) oraz elektrorecepcji (wyczuwanie zmian pola elektrycznego).

Widzą w ciemnościach 10–krotnie lepiej niż człowiek (istnieją wyjątki, np. rekin polarny jest praktycznie ślepy). Wykrywają spadek potencjału elektrycznego rzędu 1 µV/cm.

Rekonstrukcja pierwotnego rekina
Pierwsi przedstawiciele rekinów pochodzą z dewonu. Za pierwotny rodzaj rekinów uważa się Cladoselache, którego przedstawiciele żyli przed blisko 400 milionami lat.

Wśród ryb spodoustych spotykane są typowe drapieżniki oraz ryby planktonożerne. Największe z nich – rekin wielorybi i rekin olbrzymi – są niegroźne dla człowieka, pomimo groźnie brzmiących nazw i olbrzymich rozmiarów. Grupa drapieżnych rekinów obejmuje zarówno duże – faktycznie niebezpieczne dla ludzi – gatunki (np. żarłacz biały, żarłacz tygrysi) oraz niewielkich rozmiarów ryby żywiące się innymi wodnymi zwierzętami.

Rozbieżności w nazewnictwie
W polskojęzycznej literaturze naukowej i popularnonaukowej z nazwą rekiny często wiązane są nazwy: Squaliformes, żarłacze (Selachii, do których zaliczane są rekiny i płaszczki), rekinokształtne (Galeiformes) i koleniokształtne. W źródłach anglojęzycznych z terminem shark (rekin) związanych jest jeszcze więcej nazw systematycznych i zwyczajowych. Jest to spowodowane dynamicznymi zmianami w systematyce świata zwierzęcego, które powodują, że w spotykanym w literaturze nazewnictwie dochodzi do niejednoznaczności, a nawet sprzeczności z wcześniej przyjętymi klasyfikacjami.

Żarłacz błękitny (Prionace glauca)

Żarłacz błękitny, rekin błękitny (Prionace glauca) – ryba z rodziny żarłaczowatych. Gatunek niebezpieczny dla człowieka ze względu na możliwość pogryzienia, nawet śmiertelnego.

Jest to dość duży rekin długości 2 – 5m i o wadze do 0,4t. Ubarwienie ma od spodu jasnoszare, na grzbiecie – granatowo błękitne, stąd nazwa tego rekina. Żywi się rybami, w tym mniejszymi rekinami. Jest jednym z najszybszych rekinów, rozwija w wodzie prędkość do 45km/h. Ciało ma smukłe i wężowate, inaczej niż np. krepy rekin biały. Płetwy piersiowe wydłużone, pomagają mu sterować pod wodą. Zęby szpiczaste, piłkowane, idealnie tnące zdobycz.

Systematyka

Domena:   eukarioty
Królestwo:   zwierzęta
Typ:   strunowce
Podtyp:   kręgowce
Gromada:   ryby chrzęstnoszkieletowe
Podgromada:   spodouste
Rząd:   żarłaczokształtne
Rodzina:   żarłaczowate
Rodzaj:   Prionace
Gatunek:   żarłacz błękitny

Nazwa systematyczna:
Prionace glauca

Chrząstka rekina ma ona właściwości przeciwzapalne i gojące. Stymuluje odporność organizmu. Jest efektywna przy zmianach zapalnych spowodowanych przez bakterie, wirusy, drożdże.

Ciekawostki o rekinach

1. Na świecie żyje obecnie około 400 gatunków rekinów.

2. Rekin wielorybi – największa ryba świata – może osiągać długość dochodzącą do 18 m.

3. Najmniejszy rekin to rekin denny, którego dorosłe samce osiągają długość 16 do 17,5 cm.

4. Duży rekin może stracić w ciągu swojego życia nawet 30 000 zębów.

5. Rekiny pojawiły się na Ziemi na 100 milionów lat przed dinozaurami.

6. 50% gatunków rekinów nigdy nie osiąga długości przekraczającej 1,80 m.

7. Średnia długość życia rekina wynosi 25 lat, a niektóre dożywają nawet 100 lat.

8. Rekiny mogą wyczuć zapach swojej ofiary z odległości ponad 1,5 km.

9. Rekiny słyszą dźwięki nawet z odległości ponad 200 metrów.

10. Rekiny nie mają kości. Cały szkielet jest zbudowany wyłącznie z chrząstki.

11. Żarłacz biały może pływać trzy miesiące bez pożywienia.

12. Rekiny mogą uderzać z siłą sześciu i pół tony na cal sześcienny.

13. Rekiny mają szósty zmysł: mogą wykrywać nawet bardzo słabe impulsy elektryczne.

14. 70% rekinów jest żyworodnych.