Ryba maślana

Ryba maślana

Ryby maślane, ryby masłowe (ang. butterfish) – zwyczajowe nazwy – spotykane w handlu i gastronomii – kilku gatunków ryb o ciele zwykle wydłużonym i bocznie spłaszczonym, które są importowane do Polski. Cenione w wielu krajach ze względu na smaczne mięso, charakteryzujące się dużą zawartością oleju.

Niektóre gatunki ryb maślanych (eskolar, kostropak) zawierają niestrawialne woski, które mogą powodować zaburzenia pokarmowe, a u osób szczególnie wrażliwych – nawet zatrucia pokarmowe. Osobom, które po raz pierwszy konsumują ryby z tej grupy zaleca się spożycie małej ilości celem sprawdzenia wrażliwości organizmu na woski zawarte w mięsie ryby. Pierwsze objawy ewentualnego zatrucia występują zwykle po 2–3 godzinach od spożycia i ustępują po upływie doby.

Przykładowe gatunki ryb spotykanych w handlu pod nazwą ryby maślanej:
ryby z rodzaju Centrolophus i Tubia – ang. Rudderfish
błyszczyk (Peprilus triacanthus)
żuwak fiatola (Stromateus fiatola)
Odax pullus
anoplopoma (Anoplopoma fimbria) – ang. sablefish
eskolar (Lepidocybium flavobrunneum) – ang. escolar
kostropak (Ruvettus pretiosus) – ang. oilfish

Ryba maślana to handlowe określenie używane w odniesieniu do kilku różnych gatunków ryb importowanych. Używana powszechnie nazwa nie jest jednoznacznym odpowiednikiem angielskiej nazwy butterfish, gdyż ta jest stosowana głównie do ryb z gatunków: Pepritus triacantbus (ang. american butterfish); Stromateus fiatola (pl. żuwak fiatola, ang. butterfish), Odax pullus (ang. greenbone, butterfish) i Anoplopoma fimbria (pl. anoplopoma, ang. sablefish).

Większość importerów pod nazwą ryba maślana sprowadza następujące gatunki ryb:

rudderfish (Centrolophus sp., Tubia sp.),
escolar (Lepidocybium flavobrunneum).

Wymienione wyżej gatunki ryb charakteryzują się wysoką zawartością oleju, jednocześnie tylko u dwóch spośród nich, tj. escolar i oilfish, głównym składnikiem oleju są niestrawialne woski (>90%). Z tego powodu konsumpcja tych ryb może wiązać się z wystąpieniem następujących niepożądanych objawów: biegunki (o różnym stopniu nasilenia), mdłości, zmiany skórne (wysypka, zaczerwienienie, świąd).

U podatnych osobników większość objawów pojawia się średnio 2,5h po konsumpcji i ustępuje w ciągu 24h Nie wykazano związku pomiędzy masą ciała, wiekiem, generalnym stanem zdrowia a rozwojem choroby. W związku z powyższym osoby spożywające przedmiotowe ryby po raz pierwszy powinny zacząć od spożycia małej ilości, w celu określenia własnej wrażliwości. Spożycie ww. ryb w rozsądnych ilościach wydaje się być medycznie nieszkodliwe.