Sandacz

Sandacz (Sander lucioperca) – gatunek ryby z rodziny okoniowatych.

Obszar występowania:
Europa od dorzecza Renu i Rodanu po Morze Kaspijskie oraz południowa Anglia. Brak go w północnej Skandynawii, północnej Rosji oraz na półwyspach Apenińskim i Bałkańskim. Występuje w jeziorach, zbiornikach zaporowych, średnich i dużych nizinnych rzekach, wyrobiskach oraz w płytkich wodach przybrzeżnych Bałtyku. Preferuje głębokie, mętne wody o twardym, piaszczystym, żwirowatym bądź gliniastym dnie.

Systematyka

Domena:   eukarioty
Królestwo:   zwierzęta
Typ:   strunowce
Podtyp:   kręgowce
Gromada:   promieniopłetwe
Rząd:   okoniokształtne
Rodzina:   okoniowate
Rodzaj:   Sander
Gatunek:   sandacz

Nazwa systematyczna:
Sander lucioperca

Opis:
Osiąga długość 100 (130) cm i wagę 10 (15) kg. Ciało wydłużone, lekko bocznie spłaszczone, wzdłuż linii bocznej 55–77 łusek. Głowa stosunkowo mała, otwór gębowy przedni, sięgający za tylną krawędź oka, paszcza silnie uzębiona, kilka zębów w przedniej części szczęki znacznie większych od pozostałych. Oczy duże, świecące w ciemnościach. Płetwy grzbietowe dość daleko oddalone od siebie.
Grzbiet szarozielony lub szarobrązowy, boki jasne srebrzysto zielone z 8–12 ciemnymi smugami często rozmazującymi się w plamy, brzuch biały. Płetwy grzbietowe i ogonowa pokryte ciemnymi plamkami, rozmieszczonymi regularnie między promieniami. Płetwy piersiowe jasnożółte, pozostałe płetwy bladożółte.

Odżywianie:
Aktywny wieczorem, szczególnie po zachodzie słońca, w nocy oraz nad ranem. Dobrze widzi w ciemności. Żywi się planktonem, przy długości 3–4 cm zaczyna polować na narybek innych ryb, przy długości 5–10 cm staje się typowym drapieżnikiem. Żywi się główne niewielkimi rybami (ukleje, kiełbie, stynki itp.), wielkość zjadanych ryb ogranicza dość wąskie gardło. Oprócz ryb zjada czasem larwy owadów (ważki, chruściki itp.), dżdżownice, żaby itp. Często długo goni zdobycz płynąc charakterystycznym, zygzakowatym torem, atakując ją z bliska osiągają przy tym prędkość do 30 km/h.

Sandacz

Rozród:
Trze się w IV i V przy temperaturze około 12°C. Tarło odbywa się zazwyczaj w płytkiej wodzie o głębokości około 1 m, jednak w niektórych jeziorach ikra może być składana nawet na głębokości kilkunastu metrów. Samiec buduje prymitywne gniazdo wśród korzeni roślin lub zatopionych gałęzi, samica składa do niego średnio 200 000–300 000 ziaren ikry o średnicy 0,8–1,5 mm. Ikra ma barwę jasnożółtą i jest kleista. Samiec strzeże gniazda chroniąc ikrę oraz zapewniając stały dopływ czystej, natlenionej wody. Okres inkubacji przy temp. 10°C wynosi 12 dni, przy temp. 20°C skraca się do 3 dni. Świeżo wyklute larwy sandacza wykazują dużą wrażliwość na zbyt silne oświetlenie, które może spowodować nawet ich śmierć. W wieku 4 lat sandacz osiąga średnio 50–60 cm długości i 1 kg wagi.

Znaczenie gospodarcze:
Posiada duże znaczenie gospodarcze, jest często hodowany w stawach rybnych. Chętnie łowiony przez wędkarzy na spinning oraz żywą i martwą rybkę.

Mięso:
Najlepsze w smaku są ryby o długości 50 – 60 cm., ważące 1 – 3 kg., odławiane jesienią lub zimą. Mięso sandacza jest bardzo smaczne, białe, jędrne, chude, delikatne i średnio ościste.